Warsztaty w ramach projektu Picobello Interreg Europa - Zieleń i natura jako źródło dobrostanu (27.03.2025)
27 marca 2025 roku odbyły się warsztaty z udziałem lokalnych interesariuszy poświęcone roli zieleni i natury w budowaniu dobrostanu mieszkańców województwa śląskiego. Spotkanie zorganizowano w ramach projektu Picobello Interreg Europa, a jego celem było wypracowanie rekomendacji dotyczących wdrażania założeń Nowego Europejskiego Bauhausu (NEB) w polityce regionalnej.
W wydarzeniu wzięło udział 11 uczestników – przedstawicieli środowisk akademickich, organizacji pozarządowych, instytucji kultury oraz sektora prywatnego. Grupa specjalistów posiadających doświadczenie w zakresie ekologii, rewitalizacji, edukacji i partycypacji społecznej pracowała wspólnie nad diagnozą obecnej sytuacji oraz propozycjami konkretnych działań.
Śląskie – region zielonych kontrastów
Pomimo przemysłowego dziedzictwa, województwo śląskie wyróżnia się licznymi terenami zielonymi. Uczestnicy warsztatów zwrócili uwagę na różnorodność przestrzeni naturalnych w regionie – od górskich obszarów na południu, przez miejskie enklawy zieleni, aż po jurajskie tereny na północy. Wskazano m.in. Park Kościuszki w Katowicach, dzielnicę Murcki, Kamionkę w Mikołowie, tereny po koksowni Orzegów w Rudzie Śląskiej czy dzielnicę Bobrek w Cieszynie jako przykłady miejsc o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców.
Za wartość unikalną uznano rewitalizowane tereny poprzemysłowe, które dziś pełnią funkcję zielonych przestrzeni rekreacyjnych i społecznych. Ich obecność podkreśla potencjał regionu do łączenia historii z nowoczesnym podejściem do zrównoważonego rozwoju.
Zieleń jako czynnik dobrostanu
W toku warsztatów szczególną uwagę poświęcono wpływowi kontaktu z naturą na zdrowie i samopoczucie mieszkańców. Potwierdzono, że przebywanie w otoczeniu zieleni ma udowodnione działanie terapeutyczne – obniża poziom stresu, wspomaga koncentrację, reguluje ciśnienie krwi i poprawia ogólną jakość życia. Tereny zielone sprzyjają także integracji społecznej, aktywności fizycznej oraz budowaniu lokalnej tożsamości.
Dla wielu mieszkańców województwa przyroda stanowi nie tylko przestrzeń odpoczynku, lecz również element emocjonalnego związku z regionem. Dbanie o lokalne środowisko i korzystanie z jego zasobów wzmacnia poczucie przynależności i odpowiedzialności za wspólne otoczenie.
Wyzwania: niewidoczny potencjał i brak koordynacji
Uczestnicy warsztatów wskazali, że głównym wyzwaniem nie jest brak terenów zielonych, lecz ich niedostateczna obecność w strategiach komunikacyjnych i promocyjnych regionu. Cenne przyrodniczo przestrzenie są często nieznane szerokiej publiczności, a lokalne inicjatywy mają rozproszony charakter i nie są ujęte w szersze ramy polityki regionalnej.
Zdiagnozowano również potrzebę wzmocnienia działań edukacyjnych i informacyjnych, a także stworzenia kompleksowej narracji ukazującej zieleń jako zasób strategiczny w kontekście rozwoju regionalnego i zdrowia publicznego.
Propozycje działań i rekomendacje
W toku warsztatów wypracowano szereg rekomendacji, które mogą stanowić fundament dla dalszego wdrażania idei Nowego Europejskiego Bauhausu w województwie śląskim. Zaproponowano działania ukierunkowane na promocję zielonych przestrzeni regionu oraz rozwój kampanii społecznych i edukacyjnych, mających na celu zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców. Podkreślono konieczność wspierania oddolnych inicjatyw społecznych poprzez odpowiednie mechanizmy finansowe i mentoringowe. Istotnym elementem wskazanym przez uczestników było również budowanie sieci współpracy pomiędzy samorządami, środowiskiem naukowym, organizacjami pozarządowymi i społecznościami lokalnymi, a także wzmacnianie regionalnej tożsamości poprzez ukazywanie przyrody jako dziedzictwa kulturowego i symbolu przemian regionu.
Śląskie w duchu Nowego Europejskiego Bauhausu
Podsumowując, wyniki warsztatów pokazują, że województwo śląskie, mimo licznych wyzwań związanych z przeszłością przemysłową, dysponuje znaczącym potencjałem przyrodniczym. Może on stanowić podstawę do wdrażania strategii opartych na zrównoważonym rozwoju, poprawie jakości życia i wzmacnianiu więzi społecznych.
Wnioski i rekomendacje opracowane w ramach warsztatów są zgodne z ideami Nowego Europejskiego Bauhausu i mogą znacząco przyczynić się do kształtowania nowoczesnej, zielonej i otwartej polityki regionalnej województwa śląskiego.
Źródło: UMWSL/DRT RIS
